Wednesday 12 November 2014

Contoh Penerapan Takhrij al hadits tentang amar ma'ruf nahi mungkar


  Shahih Muslim
         
حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِي شَيْبَةَ حَدَّثَنَا وَكِيعٌ عَنْ سُفْيَانَ ح و حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْمُثَنَّى حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ كِلَاهُمَا عَنْ قَيْسِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ طَارِقِ بْنِ شِهَابٍ وَهَذَا حَدِيثُ أَبِي بَكْرٍ قَالَ أَوَّلُ مَنْ بَدَأَ بِالْخُطْبَةِ يَوْمَ الْعِيدِ قَبْلَ الصَّلَاةِ مَرْوَانُ فَقَامَ إِلَيْهِ رَجُلٌ فَقَالَ الصَّلَاةُ قَبْلَ الْخُطْبَةِ فَقَالَ قَدْ تُرِكَ مَا هُنَالِكَ فَقَالَ أَبُو سَعِيدٍ أَمَّا هَذَا فَقَدْ قَضَى مَا عَلَيْهِ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَقُولُ مَنْ رَأَى مِنْكُمْ مُنْكَرًا فَلْيُغَيِّرْهُ بِيَدِهِ فَإِنْ لَمْ يَسْتَطِعْ فَبِلِسَانِهِ فَإِنْ لَمْ يَسْتَطِعْ فَبِقَلْبِهِ وَذَلِكَ أَضْعَفُ الْإِيمَانِ حَدَّثَنَا أَبُو كُرَيْبٍ مُحَمَّدُ بْنُ الْعَلَاءِ حَدَّثَنَا أَبُو مُعَاوِيَةَ حَدَّثَنَا الْأَعْمَشُ عَنْ إِسْمَعِيلَ بْنِ رَجَاءٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ أَبِي سَعِيدٍ الْخُدْرِيِّ وَعَنْ قَيْسِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ طَارِقِ بْنِ شِهَابٍ عَنْ أَبِي سَعِيدٍ الْخُدْرِيِّ فِي قِصَّةِ مَرْوَانَ وَحَدِيثِ أَبِي سَعِيدٍ عَنْ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ بِمِثْلِ حَدِيثِ شُعْبَةَ وَسُفْيَانَ
Sumber: Muslim
Kitab   : Iman
Bab      : Penjelasan bahwa mencegah kemungkaran adalah bagian dari iman, dan bahwa iman itu bertambah
No. Hadist : 70
Tahkrij informasi awal didapat dari kitab sembilan imam, hadis tersebut diriwayatkan oleh muslim. Dengan menggunakan kata kunci فَبِلِسَانِهِ ,hadis tersebut ditemukan dalam kitab Muslim (No. 70), kitab Abu Daud (No. 963, 3777), kitab Tirmidzi (No.2098), kitab Nasa’i (No. 4922),  kitab Ibn Majah (No. 1265,4003), dan kitab Ahmad (10652, 10723,11034, 11068,1090, 11442).
Hadis penguat
حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْعَلَاءِ حَدَّثَنَا أَبُو مُعَاوِيَةَ حَدَّثَنَا الْأَعْمَشُ عَنْ إِسْمَعِيلَ بْنِ رَجَاءٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ أَبِي سَعِيدٍ الْخُدْرِيِّ ح وَعَنْ قَيْسِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ طَارِقِ بْنِ شِهَابٍ عَنْ أَبِي سَعِيدٍ الْخُدْرِيِّ قَالَ أَخْرَجَ مَرْوَانُ الْمِنْبَرَ فِي يَوْمِ عِيدٍ فَبَدَأَ بِالْخُطْبَةِ قَبْلَ الصَّلَاةِ فَقَامَ رَجُلٌ فَقَالَ يَا مَرْوَانُ خَالَفْتَ السُّنَّةَ أَخْرَجْتَ الْمِنْبَرَ فِي يَوْمِ عِيدٍ وَلَمْ يَكُنْ يُخْرَجُ فِيهِ وَبَدَأْتَ بِالْخُطْبَةِ قَبْلَ الصَّلَاةِ فَقَالَ أَبُو سَعِيدٍ الْخُدْرِيِّ مَنْ هَذَا قَالُوا فُلَانُ بْنُ فُلَانٍ فَقَالَ أَمَّا هَذَا فَقَدْ قَضَى مَا عَلَيْهِ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَقُولُ مَنْ رَأَى مُنْكَرًا فَاسْتَطَاعَ أَنْ يُغَيِّرَهُ بِيَدِهِ فَلْيُغَيِّرْهُ بِيَدِهِ فَإِنْ لَمْ يَسْتَطِعْ فَبِلِسَانِهِ فَإِنْ لَمْ يَسْتَطِعْ فَبِقَلْبِهِ وَذَلِكَ أَضْعَف الْإِيمَانِ

Sumber : Abu Daud
Kitab : Shalat
Bab : Khutbah di hari Id
No. Hadist : 963

حَدَّثَنَا بُنْدَارٌ حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّحْمَنِ بْنُ مَهْدِيٍّ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ عَنْ قَيْسِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ طَارِقِ بْنِ شِهَابٍ قَالَ أَوَّلُ مَنْ قَدَّمَ الْخُطْبَةَ قَبْلَ الصَّلَاةِ مَرْوَانُ فَقَامَ رَجُلٌ فَقَالَ لِمَرْوَانَ خَالَفْتَ السُّنَّةَ فَقَالَ يَا فُلَانُ تُرِكَ مَا هُنَالِكَ فَقَالَ أَبُو سَعِيدٍ أَمَّا هَذَا فَقَدْ قَضَى مَا عَلَيْهِ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَقُولُ مَنْ رَأَى مُنْكَرًا فَلْيُنْكِرْهُ بِيَدِهِ وَمَنْ لَمْ يَسْتَطِعْ فَبِلِسَانِهِ وَمَنْ لَمْ يَسْتَطِعْ فَبِقَلْبِهِ وَذَلِكَ أَضْعَفُ الْإِيمَانِ قَالَ أَبُو عِيسَى هَذَا حَدِيثٌ حَسَنٌ صَحِيحٌ
Sumber: Tirmidzi
Kitab   : Fitnah
Bab      : Menyingkirkan kemungkaran dengan tangan, lisan dan hati
No. Hadist : 2098


حَدَّثَنَا عَبْدُ الْحَمِيدِ بْنُ مُحَمَّدٍ قَالَ حَدَّثَنَا مَخْلَدٌ قَالَ حَدَّثَنَا مَالِكُ بْنُ مِغْوَلٍ عَنْ قَيْسِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ طَارِقِ بْنِ شِهَابٍ قَالَ قَالَ أَبُو سَعِيدٍ الْخُدْرِيُّ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَقُولُ مَنْ رَأَى مُنْكَرًا فَغَيَّرَهُ بِيَدِهِ فَقَدْ بَرِئَ وَمَنْ لَمْ يَسْتَطِعْ أَنْ يُغَيِّرَهُ بِيَدِهِ فَغَيَّرَهُ بِلِسَانِهِ فَقَدْ بَرِئَ وَمَنْ لَمْ يَسْتَطِعْ أَنْ يُغَيِّرَهُ بِلِسَانِهِ فَغَيَّرَهُ بِقَلْبِهِ فَقَدْ بَرِئَ وَذَلِكَ أَضْعَفُ الْإِيمَانِ

Sumber : Nasa'i
Kitab : Iman dan syareatnya
Bab : Pemeluk keimanan satu sama lain mempunyai kelebihan
No. Hadist : 4923

حَدَّثَنَا أَبُو كُرَيْبٍ حَدَّثَنَا أَبُو مُعَاوِيَةَ عَنْ الْأَعْمَشِ عَنْ إِسْمَعِيلَ بْنِ رَجَاءٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ أَبِي سَعِيدٍ الْخُدْرِيِّ و عَنْ قَيْسِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ طَارِقِ بْنِ شِهَابٍ عَنْ أَبِي سَعِيدٍ الْخُدْرِيِّ قَالَ أَخْرَجَ مَرْوَانُ الْمِنْبَرَ فِي يَوْمِ عِيدٍ فَبَدَأَ بِالْخُطْبَةِ قَبْلَ الصَّلَاةِ فَقَالَ رَجُلٌ يَا مَرْوَانُ خَالَفْتَ السُّنَّةَ أَخْرَجْتَ الْمِنْبَرَ فِي هَذَا الْيَوْمِ وَلَمْ يَكُنْ يُخْرَجُ وَبَدَأْتَ بِالْخُطْبَةِ قَبْلَ الصَّلَاةِ وَلَمْ يَكُنْ يُبْدَأُ بِهَا فَقَالَ أَبُو سَعِيدٍ أَمَّا هَذَا فَقَدْ قَضَى مَا عَلَيْهِ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَقُولُ مَنْ رَأَى مِنْكُمْ مُنْكَرًا فَاسْتَطَاعَ أَنْ يُغَيِّرَهُ بِيَدِهِ فَلْيُغَيِّرْهُ بِيَدِهِ فَإِنْ لَمْ يَسْتَطِعْ فَبِلِسَانِهِ فَإِنْ لَمْ يَسْتَطِعْ فَبِقَلْبِهِ وَذَلِكَ أَضْعَفُ الْإِيمَانِ
Sumber: Ibnu Majah
Kitab   : Fitnah
Bab      : Amar Ma'ruf dan Nahi Munkar
No. Hadist : 4003
حَدَّثَنَا يَزِيدُ أَخْبَرَنِي شُعْبَةُ عَنْ قَيْسِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ طَارِقِ بْنِ شِهَابٍ قَالَ خَطَبَ مَرْوَانُ قَبْلَ الصَّلَاةِ فِي يَوْمِ الْعِيدِ فَقَامَ رَجُلٌ فَقَالَ إِنَّمَا كَانَتْ الصَّلَاةُ قَبْلَ الْخُطْبَةِ فَقَالَ تَرَى ذَلِكَ يَا أَبَا فُلَانٍ فَقَامَ أَبُو سَعِيدٍ الْخُدْرِيُّ فَقَالَ أَمَّا هَذَا فَقَدْ قَضَى مَا عَلَيْهِ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَقُولُ مَنْ رَأَى مُنْكَرًا فَلْيُغَيِّرْهُ بِيَدِهِ فَإِنْ لَمْ يَسْتَطِعْ فَبِلِسَانِهِ فَإِنْ لَمْ يَسْتَطِعْ فَبِقَلْبِهِ وَذَلِكَ أَضْعَفُ الْإِيمَانِ
Sumber: Ahmad
Kitab   : Sisa Musnad sahabat yang banyak meriwayatkan hadits
Bab      : Musnad Abu Sa'id Al Khudri Radliyallahu ta'ala 'anhu
No. Hadist : 10723





















 

















 Dari kelima riwayat tersebut, yang memiliki redaksi paling mirip dengan yang digunakan Muslim dalam kitab Shahih Muslim adalah riwayat Abu Daud dan Ibnu Majjah. Dengan demikian langkah berikutnya bisa langsung melakukan kritik hadis (sanad/matan) pada hadis riwayat Abu Daud dan Ibnu Majjah. Berikut biogragi singkat para perawi dalam jalur sanad Abu Daud dan Ibnu Majjah:
1.      Sa’ad bin Malik:
  • Nama Lengkap : Sa'ad bin Malik bin Sinan bin 'Ubaid
  • Kalangan : Shahabat
  • Kuniyah : Abu Sa'id
  • Negeri semasa hidup : Madinah
  • Wafat : 74 H
2.      Raja’ bin Rabi’ah

ULAMA
KOMENTAR
Ibnu Hajar al 'Asqalani
Shahabat
  • Nama Lengkap : Raja' bin Rabi'ah
  • Kalangan : Tabi'in kalangan pertengahan
  • Kuniyah : Abu Isma'il
  • Negeri semasa hidup : Kufah
  • Wafat :

3.      Isma’il bin Raja’ bin Rabi’ah

ULAMA
KOMENTAR
Ibnu Hibban
disebutkan dalam 'ats tsiqaat
Ibnu Hajar al 'Asqalani
Shaduuq
Adz Dzahabi
Tsiqah
  • Nama Lengkap : Isma'il bin Raja' bin Rabi'ah
  • Kalangan : Tabi'in kalangan biasa
  • Kuniyah : Abu Ishaq
  • Negeri semasa hidup : Kufah
  • Wafat :

ULAMA
KOMENTAR
Yahya bin Ma'in
Tsiqah
Abu Hatim
Tsiqah
An Nasa'i
Tsiqah
Ibnu Hibban
Dia mentsiqahkannya
Adz Dzahabi
Tsiqah
Al Azdi
mungkarul hadits

4.      Sulaima bin Mihran
  • Nama Lengkap : Sulaiman bin Mihran
  • Kalangan : Tabi'in kalangan biasa
  • Kuniyah : Abu Muhammad
  • Negeri semasa hidup : Kufah
  • Wafat : 147 H

ULAMA
KOMENTAR
Al 'Ajli
tsiqah tsabat
An Nasa'i
tsiqah tsabat
Yahya bin Ma'in
Tsiqah
Ibnu Hibban
disebutkan dalam 'ats tsiqaat
Ibnu Hajar al 'Asqalani
Tsiqah Hafidz
Ibnu Hajar al 'Asqalani
Yudallis
Abu Hatim Ar Rozy
Tsiqah haditsnya dijadikan hujjah

5.      Muhammad bin Khazim
  • Nama Lengkap : Muhammad bin Khazim
  • Kalangan : Tabi'ul Atba' kalangan tua
  • Kuniyah : Abu Mu'awiyah
  • Negeri semasa hidup : Kufah
  • Wafat : 195 H

ULAMA
KOMENTAR
An Nasa'i
Tsiqah
Ibnu Kharasy
Shaduuq
Ibnu Hibban
disebutkan dalam 'ats tsiqaat
Ibnu Sa'd
Tsiqah
Al 'Ajli
Tsiqah
Al 'Ajli
Tertuduh Seorang Murjiah



6.      Muhammad bin Al ‘Alaa’ bin Kuraib
  • Nama Lengkap : Muhammad bin Al 'Alaa' bin Kuraib
  • Kalangan : Tabi'ul Atba' kalangan tua
  • Kuniyah : Abu Kuraib
  • Negeri semasa hidup : Kufah
  • Wafat : 248 H

ULAMA
KOMENTAR
Abu Hatim
Shaduuq
An Nasa'i
la ba`sa bih
Ibnu Hibban
disebutkan dalam 'ats tsiqaat
Maslamah bin Qasim
Kuufii TsiqaH
Ibnu Hajar al 'Asqalani
Tsiqah Hafidz
Adz Dzahabi
Hafizh


Ø  Kesimpulan
Berdasarkan penilaian para ulama terhadap masing-masing perawi dalam hadis yang diriwayatkan Abu Daud dan Ibnu Majjah, serta rentang masa hidup yang memungkinkan antar perawi untuk bertemu,  dapat disimpulkan bahwa terdapat ketersambungan dalam rangkaian sanad tersebut. Demikian, sanad tersebut adalah muttashil dan marfu’ karena rangkaian sanadnya sampai kepada Rasulullah saw. Terkait dengan kualitasnya, semua perawi dalam sanad Abu Daud dan Ibnu Majjah tersebut dapat diterima periwayatannya karena mayoritas berkualitas tsiqah. Dan yang terkait dengan redaksinya, hadis tersebut lebih banyak diriwayatkan bi al-ma’na dan bil lafdzi. Hal ini didasarkan pada tidak adanya keseragaman redaksi pada kelima riwayat dengan jalur yang berbeda, terlebih jika merujuk pada hadis-hadis dari jalur lain yang merupakan syawahid-nya, akan ditemukan banyak keragaman redaksi yang berbeda namun memiliki esensi yang sama. Berikut daftar syawahid dari hadis yang dimaksud:


م
 طرف الحديث
الصحابي
اسم الكتاب
أفق
العزو
المصنف
سنة الوفاة
1
سعد بن مالك
أحكام القرآن للجصاص
270
272
الجصاص الحنفي
370
2
سعد بن مالك
صحيح مسلم
73
52
مسلم بن الحجاج
261
3
سعد بن مالك
سنن ابن ماجه
4011
4013
ابن ماجة القزويني
275
4
سعد بن مالك
مسند أحمد بن حنبل
10862
10689
أحمد بن حنبل
241
5
سعد بن مالك
مسند أحمد بن حنبل
11246
11068
أحمد بن حنبل
241
6
سعد بن مالك
مسند أحمد بن حنبل
11302
11122
أحمد بن حنبل
241
7
سعد بن مالك
مسند أحمد بن حنبل
11659
11466
أحمد بن حنبل
241
8
سعد بن مالك
صحيح ابن حبان
311
307
أبو حاتم بن حبان
354



No comments:

Post a Comment